Andrea Rocelle A. Balingit – Philippine Spirits https://phspirits.com Your Portal to Philippine Mythology Tue, 21 Dec 2021 11:15:32 +0000 en-US hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.6.2 https://phspirits.com/wp-content/uploads/2020/05/cropped-Spirits-Logo-JPEG-scaled-1-32x32.jpg Andrea Rocelle A. Balingit – Philippine Spirits https://phspirits.com 32 32 Ebwa – Cebuano Translation https://phspirits.com/ebwa-cebuano-translation/ Tue, 21 Dec 2021 11:15:32 +0000 https://phspirits.com/?p=3534

*Note this story is in Cebuano

Di man unta dapat ing ani.

 

Pirti nakong amping. Abi nako akong natabunan og maayo akong sekreto. Basta naay pista, mo ikyas ko sa amoang balay ug sa sunod adlaw, mo ngisi ko sa akong mga ginikanan nga murag wala’y nahitabo ug mo biya para mo skuyla. Usahay mangutana sila nganong kapoy daw kaayo akong itsura pero ako ra silang ingnan nga tungod sa akong daghan nga tun-anan. “Daghan ko ug mga test,” akong ingon sa ilaha, ug ila ra sad tuohan.

 

Hangtod sa niaging semana, ni bisita akong maestra. Iya gi ingnan akong mga ginikanan nga padong nako mahagbong sa akong mga klase. Ana siya nabalaka siya sa akoa.

 

Gusto ra siya manghilabot. Kung di unta niya, kauban na unta nako akong mga higala sa pista. Pila ka buwan ang ni agi para magkausa ang wirwir ug kagkag, ug di to mahitabo kung wala ko.

 

Natanggong ko sa akong kwarto, gi kasab-an sa akong Mama. Abi niya naa ko’y uyab. Gi ingnan ko niya nga wala’y bili nga mag uyab-uyab karon ug dako kaayo ko og potensyal. “Naay mga tao nga mo ingon nalang og bisag unsa para makuha ilang gusto.” “Wa ka namo gipa dako nga ing ani.” “Nganong mangilad man ka namo?”

 

Iyang kasaba taas kaayo pero akong gi tubag sa unsa iyang gusto madunggan. Di nako mangilad, masaligan ko nila. Nag hilak kong ni tan-aw sa akong Mama ug ni saad nga di na ko makig kita sa lalaki nga uyab kuno nako.

 

Ug ni tuman man sad ko sa akong saad.

 

Dugay ko wala nakig kita sa akong mga higala. Akong gi hulat hangtod sa ni takdol ang bulan para maka ikyas ko sa amoa. Gi kapoy nako sa mga pekeng ngisi sa mga babayi sa akong iskuylahan. Sige sila og sakay sa unsa ilang nahibaw-an nga normal, dili sila makabati sa unsa ka nindot ang mo ikyas sa mga di kasagarang mahitabo, sa unsa ka nindot mo dawat sa kaugalingong mga pangandoy nga gi bawal kay dili man himoonon ug tawo.

 

Gi mingaw ko nila. Gi mingaw ko sa tingog sa bukog kung sopsupon nako sila. Gi mingaw ko sa baho sa uga nga dugo sa akong mga ngabil. Gi mingaw ko sa tambol ug tingog sa kamatayon.

 

Naglakaw nako papunta sa sementeryo. Nindot sa paminaw ang kahayag sa bulan sa akong panit. Mabatian nako ang mga pagkurog sa mga tambol sa akong dughan.

 

Nagsugod na.

 

Niay aksidente sa niaging mga adlaw ug namatay si Emilio Canoy. Gi lubong dayun siya sa usa ka sirado nga lungon bisag wala pa gi embalsamar. Dili ko makatabang maghuna-huna sa mga malami nga nagpaabot sulod sa lungon.

 

Ni abot ko sa iyang lubnganan ug na kuratan ko.

 

Kauban sa mga wirwir ug kagkag ang usa ka ebwa. Mas dako ni sa akong nakit-an sauna ug nalipay ko, usa na pud ka higala.

 

Akong ubang higala gi kaon na ang lawas ni Emilio, nagsugod na sila bisag wala pa ko. Ang mga parte sa lawas ni Emilio naa na sa ilang mga baba ug nagsugod ko og laway. Pero akong gi ingnan akong kaugalingon nga naa pa’y oras unya. Karon, akong atimanon ang bag-ong higala nako.

 

Ang mga ebwa hadlukan, dali mahadlok sa gamay nga suga, pero kaming tanan tigpangkaykay. Akong gi hatagan ang ebwa ug piraso sa atay ni Emilio.

 

Mura ug premyo ang tan-aw sa atay, ihatag lang ni sa mga gipasidunggang mangangayam. Nahuna-hunaan nako ang gi ingon sa akong maestra. “Ang atay lugar sa atong mga emosyon. Ang mga bugtong nga ‘pighati,’ ‘luwalhati,’ ‘dalamhati,’ gikan sa orihinal nga bugtong para sa atay, ‘hati.’”

 

Ni hunong sa pag-atras ang ebwa ug gi kuha ang atay ug ni kaon. Ni duol ko niya ug gi hikap ang iyang ulo. Nabatian nako ang koneksyon sa among duha, usa ka babayi ug usa ka mangtas, nalingaw sa pagkaon og tao. Ni paspas og pitik ang akong dughan.

 

Ni tan-aw ko balik sa lawas ni Emilio ug naghulat sa akong turno. Daghan pang nabilin. Ni ginhawa ko sa baho sa kamatayon ug pamati nako mas buhi pa ko karong orasa kesa sa ubang higayon sa akong kinabuhi.

 

Pero gi guba niya tanan.

 

Usa ka gutlo nag pista ra mi sa akong mga higala, sunod na dayun naa na akong maestra ug mga tawo gikan sa lungsod, padong namo, mga armas sa ilang mga kamot.

 

Ni shagit ko sa akong mga higala pero ulahi na. Gi putol sa mga bolo ug gi lungagan sa mga bala sa pusil ang mga wirwir ug kagkag.

 

Ni dalagan ko kauban sa mga mangtas nga naka ikyas. Kabalo nako karon nga akong lugar dili kauban ang mga tawo. Nadaplisan ko og bala sa akong kilid pero gi aswat ko sa usa ka ebwa. Pipila ka oras ang nilabay hangtod sa nakapangita mi og lugar nga mataguan.

 

Daghang dugo ang ni tulo gikan sa akong samad. Laom ang pasok sa bala ug wala ko kabalo kung makaya pa nako. Wala ni hawa ang ebwa sa akong kilid pero nakatutok na siya sa akong samad ug sa dugong nilagak. Akong gi tilawan ang akong dugo. Wala pa ko kasulay og preskong dugo ug akong nabatyagan nga walay makakompara kalami niini

 

Ni tudlo ko sa ebwa ug sa mga nabiling wirwir ug kagkag ug ni ngisi.

 

Kabalo ko akong kamatyanon dili masayang.

 

Magpadayon na ang pista.

=———————————————————————————=

English Version

The Diary of a Teenage Cannibal Part 3

 

It wasn’t supposed to be like this.

I was so careful. I thought I covered my tracks completely. The nights when there would be a fiesta I would sneak out of my room and the next day I would smile at my parents as I got ready for school. Sometimes they would ask me why I looked so tired, but I blamed it on my studies. “There were too many tests that I had to deal with,” I would say, and my parents would believe me.

That is, until last week when my teacher paid us a visit. She told my parents that I was failing all my classes. She said she was worried about me.

She just wanted to meddle. If it wasn’t for her I would be enjoying the feast with my friends. It took me months to get the wirwir and the kagkag to trust each other and I don’t know if old rivalries would flare up if I wasn’t there.

I’m trapped in my room, being given a lecture by my mother. She thinks that I’m secretly seeing some boy. She tells me that he isn’t worth it and that I have so much potential. “There are people that will say anything to get what they want.” “We didn’t raise you to be like this.” “Why would you lie to us?”

The sermon goes on and on and I can barely keep my eyes from rolling to the back of my head. I tell my mother what she wants to hear. That’ll I’ll be honest from now on, that they can trust me. I look at my mother with tears in my eyes and promise that I’ll never see that boy again.

And technically I did keep my promise.

I had to wait until the next full moon to meet my friends. Hours of fake smiles and pretending I was like all the other girls took its toll on me. They dance to the putrid rhythm of their normal lives, they’ll never know how good it feels to escape from the pretension of normalcy, to fully embrace your primal urges and kiss the taboo.

I miss them. I miss the sound that bone makes as I bite into it to suck out the marrow. I miss the smell of dried blood on my lips. I miss the drumbeats and the sound of death.

I travel to the graveyard to see them. The moonlight feels perfect on my skin. I can feel the vibrations of the drumbeats race through the ground to find my heart.

It has begun.

There was a car accident a few days ago and Emilio Canoy didn’t make it. They had a closed casket ceremony and buried him right away, not even embalming him. I couldn’t help but think of the treasure that lay within.

I go to his grave and am surprised.

An ebwa fends of the wirwir and the kagkag. It’s bigger than any I’ve ever seen before and I’m overjoyed, another new friend to add to the collective.

My friends have already exhumed most of the body and I see that they had already started without me. Pieces of Emilio were suspended in their mouths and my mouth starts to water. There will be time for that later, I tell myself, for now I have to welcome our new friend.

The ebwa are cowardly by nature, kept at bay by even the smallest light, but we are all scavengers. I take a piece of Emilio’s liver and I offer it to the beast.

It’s a prized part, only reserved for the most honored among the scavengers. I think back to what my teacher said. “The liver is the repository of our emotions. Words like ‘pighati’, ‘luwalhati’, ‘dalamhati’ all trace part of their origins to the old word for liver, ‘hati’.

It works, the ebwa ceases its retreat and feasts on the organ. I approach it and it lets me touch its head. I feel a connection between us, the girl and the monster, both enjoying the same taboo. It makes my heart race and my pulse quiver.

I look back to the body of Emilio and wait for my turn. There’s enough of him to go around. I breathe in the smell of death and feel more alive than I ever have.

But she just had to ruin everything.

One moment I’m enjoying the fiesta with my friends and another my teacher, along with a group of townspeople, rush towards us, weapons in hand.

I scream to let my friends know they are coming but it’s too late. One by one the wirwir and the kagkag fall to the bolos and guns of the townsfolk.

I run with them. I know now that my place isn’t among humans. A misplaced bullet hits my side, but the ebwa carries me to safety. It takes an eternity for us to find a cave where we can hide.

I’m losing a lot of blood. The shot hit deep and I don’t know if I’ll make it. The ebwa stays by my side, but I can notice it staring at my blood. I take a bit of the crimson liquid and taste it. I never had fresh blood before, and nothing can compare to the rich taste.

I gesture to the ebwa, as well as the few remaining wirwir and kagkag and I smile.

I know my death will not be in vain.

The fiesta will continue.

==————————————————————————————————–=

Continued from the Wirwir’s tale

*The Cebuano language, alternatively called Cebuan and also often colloquially albeit informally referred to by most of its speakers simply as Bisaya (“Visayan”, not to be confused with other Visayan languages nor Brunei Bisaya language), is an Austronesian regional language spoken in the Philippines by about 21 million people, mostly in Central Visayas, western parts of Eastern Visayas and most parts of Mindanao, most of whom belong to various Visayan ethnolingusitic groups, mainly the Cebuanos. It is the by far the most widely spoken of the Visayan languages, which are in turn part of wider the Philippine languages. The reference to the language as Bisaya is not encouraged anymore by linguists due to the many languages within the Visayan language group that may be confused with the term. The Komisyon ng Wikang Filipino, the official regulating body of Philippine languages, spells the name of the language as Sebwano.
 
Written by Karl Gaverza
Cebuano Translation by Andrea Rocelle A. Balingit
Copyright © Karl Gaverza
Translation Copyright © Andrea Rocelle A. Balingit

Inspired by the Ebwa description in Creatures of Philippine Lower Mythology. Ramos. 1971.

Illustration by Julius Arboleda

]]>
Wirwir – Cebuano Translation https://phspirits.com/wirwir-cebuano-translation/ Sat, 13 Nov 2021 10:17:57 +0000 https://phspirits.com/?p=3496

*Not this story is in Cebuano

Nagpulong ang mga mangangalisyam para sa ilang pista, pero wala sila kabalo nga wala sila nag inusura.

 

Pipila na ko ka buwan nagtan-aw sa ilaha, pareho kaayo sila sa mga Kagkag nga akong nakauban, pero naa sad sila’y kalahian.

 

Una, wala sila’y pista parehas ka nato. Ang kada usa nga Wirwir magtambay sa mga lubnganan pareha anang mga buwitre ug mangalkal sa mga lubnganan kung nakapamati sila na nag inusara nalang sila. Di na gani sila mag hulat sa uban nilang mga kabanay. Kung makasuot sila ug pigura sa tao, basin nawong sa akong mga amigo ba ron, wala pa ko ka kita.

 

Kada gabii ko mo bisita sa mga kagkag. Tuo sa akong mga ginikanan natulog na ko sa akong kwarto ug gusto ko kana ra ang ilang tuohan. Kabalo ko nga ang akong kamaayuhan ra ang ilang gi atiman pero dili sila makasabot sa akong mga nakita ug nahibaw-an

 

Dili sila makasabot nga ang oras nga pamati nako nga buhi ko kay ang oras nga ako i-gugol sa mga patay.

 

Na hunong akong paghuna-huna sa pag siak sa bukog ug sa tam-is nga tingog sa pagkalata sa usa ka unod. Usa ka rason ngano lahi sila sa mga kagkag. Ilang bungkagon ang mga patay nga lawas ug mo puyo sa sulod niini, usahay mo abot og usa ka semana ilang pagpuyo sa kalabera. Gi himo ‘guro na nila para hadlukon ang mga ubang ungo nga mo kaon ug patayng lawas.

 

Makatawa ta usahay nila, hadlokun ang ubang ungo, bisag wala’y maka hunong nila basta pagkaon na nila ang hisgutan.

 

Akong gi butang akong ulo sa salog utro ug gipaminaw ang kanindot nga tingog sa kagabihion, ang tingog sa mga patay. Gi tudluan ko sa mga kagkag kung unsaon paggamit sa akong lawas para mapaduol ko sa lubnganan ug mga sekretong niini.

 

Kadungog ko sa pamilyar nga ginhawa sa nalabtan na og kinabuhi, duol lang sa lubnganan. Pipila pa nga adlaw ang kinahanglan para malubong ang patayng lawas pero wala’y kapareha ang kalami sa mga lawas nga bag-ong gi lubong.

 

Pero makahulat ra na sila. Lain akong tuyo diri karon.

 

Akong gi tarong og posisyon akong dalunggan sa salog ug nagpaabot sa tingog nga pasabot naa nay nakit-an nga bag-ong pagkaon ang mga mangangayam. Para makuha ilang premyong gi atngan, ilang kaoton ang yuta ug gubaon ang mga lungon.

 

Oras na para mangita og mga amigo.

 

Ni hishis ang wirwir, di sila gusto og mga tawo ug di ko makabasol nila. Bisag akong tawo mismo, di sad ko ganahan og mga tawo.

 

Ako silang gihatagan og butang nga nagpasabot maayo akong tuyo sa ilaha, mga pipili ka dalunggan nga nabilin gikan sa piyesta sa mga kagkag. Kanunay nila i-ulahi og kaon ang pinakalami.

 

Ni palibot ang mga mangangayam sa akoa, na hadlok ug nagduda. Ako nabantayan naa sila’y kutsilyo nga gihimo gikan sa bukog, pang panalipod sa mga tawo parehas nako.

 

Hayag kaayo ang bulan karon ug makita nako ang mga wirwir sa lubnganan. Karon nga nagpakita nako sa ilaha, ilang pagkamaukiton ni paibabaw kaysa sa ilahang kahadlok.

 

Ni tan-aw ko sa mga mata sa pinakadakong wirwir ug ni paak sa mga usa nga dalunggan akong gi dala.

 

Usa ka halakhak ang ni buto sa lubnganan. Ang uban ila gi kagulkol ang ilang mga butang nga gihimo gikan sa bukog, klarong nalingaw sa ilang nakit-an.

 

“Tinood, tawo ko pero parehas ra ko ninyo,” akong huna-huna sa akong kaugalingon.

 

Ang wirwir kanina nga ni sulod sa usa ka patayng lawas ni gawas sa iyang bag-ong panimalay ug gi hatagan ko og atay. Akong gi dawat ug ni sugod na ang pista.

 

Ni tan-aw ang wirwir sa akong mga mata og ni utnga.

 

“Kinsa ka?” Murag mao’y iyang pasabot.

 

Akong gi isa akong tudlo ug gi pahid sa akong baba nga nagkamuritsing og dugo. Akong gi pakita sa wirwir.

 

“Usa ka amiga.” May unta nakasabot siya.

 

Dugay na nga ang mga ungo sige ug tago sa kagabihion. Pero kaya nako ng bag-uhon kay oras na nga dapat makakita og adlaw akong mga higala.

 

Gi dala ko sa akong bag-ong amigo sa iyahang panimalay. Naglaway ko sa baho sa dugo ug sa yuta. Akong gi dawat ang imbitasyon sa wirwir nga mo kaon kauban niya.

 

Ako siyang gi hatagan og dalunggan ug gi kaon dayun ni niya.

 

Pero kalit siya nahunong, gi isa niya iyang ulo ug ni shagit.

 

Sayo ra kaayo silang niabot.

 

Ang mga kagkag nag bag-o na ug itsura, gi sul-ob ang mga porma sa mga mananap. Akong higala nagpalayo ug ni suksok sa patayng lawas nga among gi estaran karon. Murag gusto nila nga mag pista sad, pero ang uban dili welcome.

 

Ni shagit ko og kusog.

 

Ning lupad ang mga mata sa akoa, murag nakasabot ang wirwir ug kagkag sa unsa akong gustong himoon.

 

“Kinahanglan nato mag kinausa kay naa pa’y mas labaw nga hulga sa atoa.” Akong tingog ni lanog sa tibook sementeryo.

 

Gi butang sa mga wirwir ilang mga kutsilyo, ug gipadaplin sa mga kagkag ilang mga bungo.

 

Ang duha ka grupo di angay mabalaka kay parehas ra kaming tanan.

 

Gusto man kaha sila makakaon ug tawo, diba?

 

Akong nagkadugo nga kamot akong gi gamit sa paggunit sa akong wirwir nga higala, ug ang usa nako ka kamot akong gi bira ang pinakaduol nga kagkag.

 

“Kauban ta.” Akong gi sulti gamit akong baba ug akong mata, para masabtan gyud ko nila.

 

“Sugdi na ang kapistahan!”

 

=———————————————–=

The Diary of a Teenage Cannibal Part 2

The hunters gather for their feast, but little do they know they are not alone.

I’ve been watching them for months, so similar to the kagkag that I’ve spent so much time with, but also very different.

For one, they don’t have feasts like we do. Each wirwir hangs around graveyards like vultures and dig up the graves as soon as they think they’re alone, they don’t even wait for others of their kind to join in. If they can change their form like my friends, I haven’t seen it.

I’ve spent most of my nights around the kagkag. My parents think I’m quietly sleeping in my bedroom and that’s the way I want to keep it. They mean well, for old people anyway, but they would never understand.

The only time I feel alive is among the dead.

My thoughts are interrupted by the breaking of bone and the sweet sound of crushed flesh. Another way they are different from the kagkag. They hollow out the corpses and live inside them, sometimes for weeks at a time. I think it’s so that they can scare away the other corpse eaters.

What a silly notion, scaring the ghouls, as if anything can keep them away from their next meal.

I put my head on the ground and listen to the black harmony I love so much, the sound of death. The kagkag taught me how to use my senses in ways that I could keep the shroud of the grave close to me.

I hear the expiration of another soul not far from the graveyard, it may take a few days to get buried but nothing tastes as delectable as a freshly buried corpse.

But that can wait. I’m here for something different.

I press my ear closer to the earth and wait for the telltale beat that tell me the hunters have found their next meal. They part the earth and crack the coffin to get to their prize.

It’s time to make some new friends.

The wirwir hiss and snarl as I approach, they’re not fond of humans and I can’t blame them. Neither am I to be perfectly honest.

I give them a token of peace, some ears leftover from the last feast I had with the kagkag. They would always save the best parts for last.

The hunters surround me with fear and suspicion. I notice they have knives made from bone, probably to defend themselves against those that look like me.

The moon is bright tonight and I can see all the wirwir from around the graveyard. Once I made my presence known their curiosity outmatched their fear.

I lock eyes with the largest wirwir and take a bite out of one of the ears.

It’s laughter echoes through the graveyard. The others rattle their bony implements and join in the amusement.

“That’s right, I may be human, but I’m just like you,” I think to myself.

The wirwir that I made contact with shambles out of its corpse home and offers me a piece of liver, I gladly accept and start the feast.

The others seemed to lose interest once I proved that I was like them. They walked back to the graves and coffins, more focused on their next meal.

The wirwir looks me in the eye and grunts.

“What are you?” It seems to ask.

I take my finger and wipe the blood from my mouth. I spread it around my hands and offer them to the wirwir.

“A friend.” I hope it understands.

Too long have the ghouls stood scared against the workings of humankind. It’s up to me to make sure that my friends have their time in the sun.

So to speak.

My new friend takes my hand and leads me to his corpse house. The smell of blood and earth makes my mouth water, and I accept the invitation and share a meal with the wirwir.
I offer him the ears and he devours them like a glutton.
Suddenly it raises its head and shrieks.

No. They’ve come too early.

The kagkag shift from their animal forms and my new friend retreats back into the corpse we were sharing. They seem to want to hold one of their fiestas, and others are not welcome.
I shout at the top of my lungs, a deep, guttural dirge.

For a moment all eyes are on me, the wirwir and the kagkag both seem to understand what I’m trying to do.

“We must all come together to face a bigger threat.” My shout echoes to the far end of the cemetery.

The wirwir lay down their knives and the kagkag set aside their skulls.

Both groups need not worry, for we are all the same.
We all want a little piece of humanity, don’t we?

I take my bloodstained hands and hold my new friend and the closest kagkag.

“Together.” I say with both my eyes and my words.

“Let the fiesta begin.”

=———————————————-=

Continued from the Kagkag’s tale

*The Cebuano language, alternatively called Cebuan and also often colloquially albeit informally referred to by most of its speakers simply as Bisaya (“Visayan”, not to be confused with other Visayan languages nor Brunei Bisaya language), is an Austronesian regional language spoken in the Philippines by about 21 million people, mostly in Central Visayas, western parts of Eastern Visayas and most parts of Mindanao, most of whom belong to various Visayan ethnolingusitic groups, mainly the Cebuanos. It is the by far the most widely spoken of the Visayan languages, which are in turn part of wider the Philippine languages. The reference to the language as Bisaya is not encouraged anymore by linguists due to the many languages within the Visayan language group that may be confused with the term. The Komisyon ng Wikang Filipino, the official regulating body of Philippine languages, spells the name of the language as Sebwano.
 
Written by Karl Gaverza
Cebuano Translation by Andrea Rocelle A. Balingit
Copyright © Karl Gaverza
Translation Copyright © Andrea Rocelle A. Balingit

Inspired by the Wirwir entry in Creatures of Philippine Lower Mythology. Ramos. 1971.

Wirwir Illustration by Leandro Geniston from Aklat ng mga Anito
FB: That Guy With A Pen

]]>
Kagkag – Cebuano Translation https://phspirits.com/kagkag-cebuano-translation/ Sun, 19 Sep 2021 11:57:15 +0000 https://phspirits.com/?p=3427

*Note this story is in Cebuano

Ni abot na pud ning orasa.

Ang mga tao ganahan magpalayo sa mga lubnganan. Dili sila ganahan makahinumdom nga ang mga patay naa ra gihapon duol nila—sa ubos sa ilang gi barugan, mga lawas na ning gahi agi sa toneladang yuta nga gi taklob sa ila. Pero di sila angay mabalaka, dili dugay magpabilin ang ilang mga patayng lawas sa ilang gi kabutangan. Usa ka tingog sa tambol ang nisurok sa palibot sa sementeryo. Dili kaayo kusog kapareha anang mabatian kung naay selebrasyon, pero ang mga bungo sa tao wa gihimo para sa mga kasikas. Kinahanglan sila mahimong abtik ug utokan.

Mangutana ‘guro ka nganong naa ko dinhi. Ngano sama nakong respetadong babae naa sa usa ka sementeryo, nagsunod sa tingog na madunggan didto. Nagsugod ni tungod sa akong pagkamausisaon, parehas sa mga naandang sugilanon. Ni ingon akong mga ginikanan nga di mo adto sa lubnganan, ug ni adto ko. Ing-ana ka simple.

Sa unang gabii nakadungog ko sa tingog sa tambol. Ni lingi ang mga iro, kwaknit, ug mga mananap. Ni tan-aw sila nako, ug wala ko kabalo unsa’y himoon. Ni tudlo sila sa usa ka dakong dahon sa saging ug naa didto si Manong Tonio. Pero sa niaging bulan, ni tambong ko sa iyang lubong.

Ila kong gi ubanan sa patayng lawas ug nakakita ko nga mura silag ga pista. Usa ka makalilisang nga pista. Naa sila’y kutsilyo ug sundang nga gi gama sa bukog, pero ako rang nabatian kay kalinaw ug kahapsayon. Wala ko nahadlok, di parehas sa mga lain tao. Bisag kadtong ila kong gi tagaan sa ilang handang pagkaon, wala ko nahadlok.

Naa na pud ning orasa, ug nagkakusog ang tingog sa tambol.

Kinsa ka ha ron ilang pagpistahan?

=————————————————————–=

English Version

It’s time again.

Most people like to keep graveyards at a safe distance. They don’t like to be reminded that the dead still linger somewhere in the cold, dark earth, but they shouldn’t worry, the dead never stay in the grave for long. The drums ring across the gravestones. The sound isn’t as loud as you would expect from the celebrations, but human skulls weren’t made for noise. They had to be resourceful.

You would ask why I’m here. Why a respectable girl like me would be in a cemetery following the sound towards them. It all started with curiosity, like most stories do. My parents told me not to go to the graveyard, and I went. It was as simple as that.

That first night I heard the drums. I saw the bats and dogs and bugs turn into them. They looked at me as soon as they turned, and I didn’t know what to do. They pointed towards a huge banana leaf and on it was Manong Tonio. A month before I was at his funeral.

They led me to the body and I could see they were celebrating. It was a macabre fiesta. They had knives and clubs made out of bones and somehow, I felt at peace. The fear that I expected never arrived. Not even when they offered me a piece of their meal.

It’s time again and I can hear the drumbeats get louder.

I wonder who will be the feast this time.

=————————————————-=

*The Cebuano language, alternatively called Cebuan and also often colloquially albeit informally referred to by most of its speakers simply as Bisaya (“Visayan”, not to be confused with other Visayan languages nor Brunei Bisaya language), is an Austronesian regional language spoken in the Philippines by about 21 million people, mostly in Central Visayas, western parts of Eastern Visayas and most parts of Mindanao, most of whom belong to various Visayan ethnolingusitic groups, mainly the Cebuanos. It is the by far the most widely spoken of the Visayan languages, which are in turn part of wider the Philippine languages. The reference to the language as Bisaya is not encouraged anymore by linguists due to the many languages within the Visayan language group that may be confused with the term. The Komisyon ng Wikang Filipino, the official regulating body of Philippine languages, spells the name of the language as Sebwano.
 
Written by Karl Gaverza
Cebuano Translation by Andrea Rocelle A. Balingit
Copyright © Karl Gaverza
Translation Copyright © Andrea Rocelle A. Balingit

Inspired by the Kagkag entry in Creatures of Philippine Lower Mythology. Ramos. 1971.

Kagkag Illustration by Leandro Geniston from Aklat ng mga Anito
FB: That Guy With A Pen

]]>