*Note this story is in Cebuano

“Mama, suginli pa ra gud ko og istorya. Dili man gud ko katulog.”

“Sige ba, tara sa imung higdaanan, ‘nak.

Akoa na ba kang naingnan sa istorya sa mga anghel ni Sitti Maryam?”

“Wala pa, mama.”

“Sige, paminawʼg tarong.

Niadtong nag-inusara si Sitti Maryam sa kamingawan arun buhion ang pinakamaayong propeta nga si Nabiʼ Isa, wala siya gipasagdan sa Ginoo. Nagpadala ang Ginoo og 77 ka mga babayeng anghel arun bantayan ang bata, ug ang ilang lider kay si Tuwan Putliʼ. Gwapa siya nga anghel ug naay lapad nga mga pako. Siya ra pud ang natahasang makipag-istorya kay Sitti Maryam sa mga dapat nilang himuon.

Iyang giingan ang 70 ka mga anghel nga puwede na muhawa sa ikapito kaadlaw human maanak si Nabiʼ Isa, ug ang laing 6 ka mga anghel ang magpabilin hantod sa ika-44 kaadlaw bago sila mubalik sa langit. Maayo ug buotan kaayo si Tuwan Putliʼ ug permi niyang ginasiguro nga dili maunsa ang bata.

Sa kamingawan sa isla, kauban si Sitti Maryam ug ang mga anghel, nakulbaan sila ug nangalisang sa mga nagkalain-laing ihalas nga hayop sa mga kakahuyan ug kabatoan. Wala mahadlok ang mga anghel ug ilang giprotektahan pag-ayo ang inahan ug ang bata. Ilang gipanalipdan sila, ug gigiyahan arun malikay sa peligro.

Niabot ang ika-44 kaadlaw, nananghid na si Tuwan Putliʼ kang Sitti Maryam nga muhawa na sila. Bisan kabalo sila nga human na ilang misyon, apan masulob-on gihapun silang nibiya sa inahan ug sa bata. Nibalik sila saka sa langit pinaagi sa paglatay nila sa balangaw nga maoy giya nila.

Nabilin si Sitti Maryam ug ang iyang anak, ug nahibal-an niya nga naa pa g’yud diay dakong plano ang Ginoo para nila sa umalabot. Iyang gigakos iyang anak ug nakita niya sa iyang anak ang hayag nga kaugmaon. Nag-ampo siya sa hilom para sa 77 ka mga anghel, labaw na kay Tuwan Putliʼ, nga nagtabang niya sa panahon sa kalisdanan. Kabalo sʼya sulod sa iyang kasingkasing nga permi siyang ginalantaw sa mga anghel sa taas, ug giyahan sʼya hantod sa hantod.”

“Tulog na gamay nakong anghel. Naa pa tay taas nga adlaw ugma, puhon.”

=————————————-

“Mama, tell me a story. I can’t sleep.”

“Alright, let me take you to bed now, child.

Have I ever told you the story of Sitti Maryam’s* angels?”

“Not yet, mama.”

“Well listen closely,

When Sitti Maryam was left alone in the wilderness to raise the great prophet Nabi’ Isa, God did not leave her alone. He sent 77 female angels to help keep the child out of danger, and their leader was none other than Tuwan Putli’. She was a beautiful angel with great wings. She was also the only one who spoke to Sitti Maryam to tell what the angels would do.

She bade 70 angels to leave the seventh day after Nabi’ Isa was born and she and six other angels stayed for 44 more days before ascending into heaven. Tuwan Putli’ was kind and gentle, and would always seek to make sure the baby was unharmed.

The angels and Sitti Maryam were in the wilderness of the island and there were many dangers lurking around, from wild animals to the saytan living in the trees and rocks. The angels protected their charge with grace and light. They made him a cradle and guided the light towards them.

On the forty fourth day, Tuwan Putli’ told Sitti Maryam that the angels had to go. All seven angels gave a sad farewell to the baby and his mother, but they knew that their work was done. Each angel stepped onto a rainbow that guided them to heaven.

Sitti Maryam was left with her baby and also with the wisdom that God had a greater plan for her that was still to come.

She cradled her child in her arms and saw a future for them. She said a silent prayer to all the 77 angels that helped her through her darkest times and she said a special one for Tuwan Putli’. Sitti Maryam knew in her heart of hearts that the angels would be watching over her from that day on.”

“………………..”

“Sleep well my little angel. We have a long day ahead of us tomorrow.”

————————–————————–————————––

*Sitti Maryam and Nabi’ Isa are the Tausug names for Mama Mary and Jesus Christ

*The Cebuano language, alternatively called Cebuan and also often colloquially albeit informally referred to by most of its speakers simply as Bisaya (“Visayan”, not to be confused with other Visayan languages nor Brunei Bisaya language), is an Austronesian regional language spoken in the Philippines by about 21 million people, mostly in Central Visayas, western parts of Eastern Visayas and most parts of Mindanao, most of whom belong to various Visayan ethnolingusitic groups, mainly the Cebuanos. It is the by far the most widely spoken of the Visayan languages, which are in turn part of wider the Philippine languages. The reference to the language as Bisaya is not encouraged anymore by linguists due to the many languages within the Visayan language group that may be confused with the term.

Written by Karl Gaverza
Cebuano Translation by Joshua Aldiano Espartero
Copyright © Karl Gaverza
Translation Copyright © Joshua Aldiano Espartero

Inspired by “Sitti Maryam. Lady Mary.” in Voices from Sulu A Collection of Tausug Oral Traditions. Rixhon. 2010. and Aida Gaverza

Tuwan Putli’ Illustration by emirajuju
IG: https://www.instagram.com/emirajuju/

Watercolor by Catherine Chiu
FB: Wildling Child
IG: https://www.instagram.com/wildlingchild/

*Note this story is in Cebuano

Kaso # MKJG 7325

Gihangyo ang kapulisan nga ikonsulta ang kaso sa mga nalumos nga turista sa sulog sa suba sa Ulot. Nailhan ang maong lugar sa pagsakay sa mga bangka nga walay katig aron magpabilin silang balanse nga gitawag og Torpedo Boating. Human og sakay sa sakayan naandan na nga gawi ang paglukso ngadto sa nagahaguros nga suba sa gitawag og Deni’s Point diin ang mga giya mosulti sa mga turista sa pagkuha sa pisi sa dili pa ang sulog modala kanimo ngadto sa unahan.

Ang maong aksidente nahitabo niadtong Hulyo 8, 2018. Ang duha ka turista, sila Rowena Yi ug Winston Yang, parehong mga taga-Tsina, nisakay sa mga sakayan ala 1 sa kadlawn. Morag normal ra ang dagan sa tanan hangtud naabot sila sa Deni’s Point kung diin, pagkahuman og lukso sa suba, wala na kini sila motunga pa og balik. Sa kahadlok nga ang duha kay nadala sa sulog sa suba, naghimo ang mga giya og grupo para mangita kanila. Ilang nakit-an ang lawas ni Winston Yang sa daplin sa suba 1 kilometro gikan sa iyang giambakan.

Ang mga paningkamot nga buhion siya wala’y kapuslanan tungod kay taudtaud na kining nalumos. Gikuha ang patay’ng lawas ug gibalhin sa pinakaduol nga morgue alang sa pagsusi. Ang pagkalumos mao ang dayag nga hinungdan sa kamatayon, apan daw adunay mga bun-og sa bukongbukong, nga daw adunay nagguyod kaniya paubos.

Ang lawas ni Rowena Yi wala gayod nakita, ilang pangagpas nga ang kusog nga sulog sa suba gadala sa lawas niini ngadto sa dagat. Ang maong lugar ilang gisusi pag-ayo ug aduna pay usa ka grupo sa mga eksperto nga gipalupad gikan sa Tsina aron sa pagtabang sa pagpangita, apan kini’y nahimo. Ang pagpangita natapos usa ka bulan pagkahuman sa insidente.

Niadtong Septembre 3, 2018, aduna na usab nangawala nga laing grupo sa mga turista. Niining higayona, wala na mipatigbabaw ang tulo ka mga abenturiro gikan sa Manila, sila Loren Albay, Samuel Encarnacion ug Iñigo Ferrer human miambak gikan sa Deni’s Point. Milungtad og 2 ka buwan ang pagpangita sa ilang mga patay’ng lawas ug daw wala na’y makuha sama sa nahitabo kang Rowena Yi, apan usa sa mga turista nga si Samuel Encarnacion adunay gibitbit nga GoPro kamera sa iyang helmet. Ang kamera nakuha sa usa sa mga mananawom atol sa ilang pagpangita.

Lisod ang pagsusi sa bidyo. Atol sa tempo nga 30:46 makita nga ang tulo (si Samuel Encarnacion naa sa likod mao nga hingpit nga makita ang laing duha ka mga turista) nagbitay sa pisi. Diha na nga daw nawala sa iskrin si Loren Albay. Ang pag-analisar sa bidyo nagpakita nga posibleng gitukmod siya sa usa ka paspas kaayo’ng nilihok nga butang nga nakasentro sa iyang mga tiil. May midakop sa iyang bukongbukong ug giguyod siya sa sapa.

Ang suba sa Ulot, sa pagkakaron, ky gisirado sa mga turista apan aduna pa gihapon ang panginahanglan sa Torpedo Boating. Ang mga lokal nga giya nagplano nga iabri kini pag-usab sa sunod nga mga semana gawas kon adunay igo nga rason para babagan ang ilang panginabuhian.

Usa sa mga giya, si Ramon Agbon, ni duol sa mga pulis ug mananawom atong ining mga insidente ug nihatag sa samang pahayag sa duha ka higayon:

“Kining mga tawhana walay respetar sa suba. Adunay mga naggamit niini nga dapit ingon nga usa ka dapit sa pagpangayam, andam sa pag-atake sa usa ka higayon nga pahibalo. Sinugdanan pa lamang kini.”

Gipangutana kini sa mga opisyal mahitungod sa iyang pahayag, apan iya lamang sublion ang iyang gisulti. Ang ubang mga opisyal nagtuo nga kini tanan aksidente, nga ang mga giya kinahanglan nga adunay mas estrikto nga mga lakang sa kaluwasan aron dili na kini mahitabo pag-usab. Ang uban nagtuo nga kini mahimong mas daotan ug adunay nagpaluyo nga tawo sa mga insidente.

Tungod kay wala na silay dugang ebidensya, ang rekomendasyon sa mga opisyal kay ang paghigpit sa mga lakang mahitungod sa kahilwasan sa Torpedo Boating ug ang sunod nga mga pag-ambak sa suba. Ang mga giya miuyon niini ug buhaton ang tanan nga paningkamot aron mapauswag ang kahimtang sa kahilwasan sa lugar.

=—————————–=

English Version

*Note this story is in Cebuano

Bisan sa ulahing gabii sa tuig, ang ulan dili gyud mobiya kay Danica. Ang tingog sa nagkutab-kutab niyang ngipon niduyog sa mga lusok-ulan sa simponiya sa kasubo. Gigakos ni iyang hubo’ng mga paa ug tiil aron makutlo ang nabili’ng kaiinit sa iyang lawas.

Ang tinubuang sinilas na gihatag sa iyang inahan luag ra kaayo ug mahulog sa pagdagan niya sa silonganan. Namatikdan ni Danica na nahulog ang usa sa sandayong ug ang usa nawala sa ngitngit nga dalan.

Si Danica nga nag-inusara sa katugnaw ug umog, gikuptan ang bulak sa sampaguita duol sa iyang dughan. Hinay ang dagan sa adlaw, walay dagha’ng sakyanan ug walay ni usang kutay sa sampaguita ang nabaligya. Walay ni usang nihatag sa iya bisan piso.

Ang kilat nipahayag sa langit ug ang makalolooy na batang babaye nipadaplin. Dili siya magtuga-tuga og uli sa balay kay wala siya’y nabaligya ug ang iyang amahan masuko gyud sa iya. Sa balay tugnaw man pud kay ang hangin harosong mosulod sa iyang bintana ug mabiling basa og kaging iyang kwarto.

Nangurog ang iyang gamay’ng kamot. Gikuptan niya og ayo ang iyang bulak ug gisimhot ang kahumot. Mahiaguman ra ni Danica ang kaharuhay sa baho sa mga bulak. Kini magpadumdom sa iya nga naa pa gihapon mga maanyag na butang sa kalibotan kung maghatag lang og tagad.

Ang suga sa dalan nihulma og anino sa panan-aw ni Danica. Nabantayan niya na naay tindahan sa mga muwebles sa atbang. Ang kilat nikatag sa dalan ug sa kadiyot nakakita siya sa sulod sa tindahan.

Naay lamesa nga may puti nga hapin. Mga maanindot na kubyertos nga nagtuyok sa tibuok sa litson. Ang baboy nitutok sa iya ug sa iyahang hunahuna nagngisi kini sa iya.

Ang awog sa eksena nihunong sa pagliti sa dalugdog na nipiti sa dalunggan ni Danica.

Nagsugod na og tulo ang atop ug ang ulan nisagol sa iyang mga luha.

Karong tuig, ang Christmas mas subo kaysa malipayon. Lisod ang panahon, ang iyang amahan natanggal sa trabaho sa pabrika ug nagsugod og inom aron malimtan ang problema. Ang iyang inahan nisulay og pangita og trabaho isip usa ka manghinloay apan dili igo para sa ilang mga kinahanglan.

Ug ang iyang Lola Fatima, ang nag inusarang tawong nagmahal sa iya, wala na. Ang kasakit sa iyang dughan wala na nihawa paghuman ato’ng higayona.

Usa pa ka lagiti sa kilat ang nihayag sa dalan. Libo ka gagmay’ng suga ang nisayaw sa hangin ug mga makahibulungang kolor ang nagduladula sa atubangan niya. Ang gamay’ng batang babaye nisulay og kab-ot apan ang suga nawala. Nabilin na pud siyang nag-inusara.
Nitan aw siya sa langit ug naghulat sa kilat na moabo. Gitubag sa langit ang iyang pangadiye. Nikilat ug sa gilaw nagtindog ang iyang Lola Fatima, madan-ag ug matahom, ang yuhom na nikumot sa dughan ni Danica.

“Lola!” Siyaok sa bata. “Kuyuga na lang ko palihog!” Kabalo siya na mawala ang iyang lola sa pagliti sa dalugdog, sama sa galutaw na mga suga. Nihunong ang ginhawa ni Danica sa pagliti sa dalugdog na niuyog sa bintana palibot niya.

Apan wala nawala ang iyang Lola Fatima. Napalibutan siya sa mga maanindot na linalang, ilang panit sama sa porselana ug ang ilang nawong puno’g kalinaw. Nikaway sila kay Danica ug ningisi siya sa ila.

Ug sila tanan, ang mga linalang ug ang iyang Lola Fatima gihumlad ilang palad ug gidani siyang mokuyog sa ilaha. Nitindog si Danica ug nilakaw padulong sa iyang lola. Gusto niyang mahikaplagan ang init lingkawas sa ulan ug katugnaw ug makauban ang tawong naghigugma sa iya.

Nikilat sa usa pa’ng higayon ug nawala si Danica sa usa ka kidlap.

Ingon sa uban nilayas daw siya kay mas gipili ang kinabuhi sa dalan kaysa sa kaugalingong balay. Sa uban pa, nakit-an daw siya sa usa ka dato’ng lalaki ug gihatagan siya’g balay. Nagpuyo daw siya kauban sa lalaki kay gisagop na siya niini.
Naa pa’y istorya na nakakita na og kalinaw ang bata sa langit kuyog ang mga matahom na linalang. Sa lugar asa siya luwas ug hangop sa gugma sa iyang lola.

=———————————-=

It was the last evening of the year and the rain still wouldn’t leave Danica alone. The sound of her chattering teeth joined the raindrops in a melancholy symphony. She huddled against her bare legs and naked feet to lure the last bit of warmth her body could give.

The hand me down slippers that her mother gave were much too big and they had fallen off while she ran for shelter. Danica noticed that one of them fell into the gutter and the other seemingly disappeared in the dark street.

So there Danica was, alone in the cold and damp, clutching her sampaguita flowers close to her chest. It was a slow day, not many cars were about and she hadn’t sold a single string of sampaguitas. No one had given her so much as a peso.

The lightning lit up the sky and the poor girl retreated into her corner. She didn’t dare go home, for she had sold nothing and her father would surely be angry with her. At home it was cold as well since the winds would surely come violently through here window and leave her room wet and freezing.

Her small hands were shivering. She held her flowers close and breathed in their scent. Danica always found comfort in the smell of flowers, they reminded her that there were still beautiful things in the world, if one cared to look.

The streetlights cast shadows that played in front of Danica’s eyes. She noticed that across her was a furniture shop. The lightning filled the street and for a brief second she could see into the store.

There was a table and on it was a lily white tablecloth. Beautiful silverware sat there surrounding a whole roast lechon. The pig was staring right at her and she thought she could see it smiling.

The spell of the scene broke as the thunder rang in Danica’s ears.

The roof above her began to leak and the raindrops mixed with her tears.

This year, Christmas was more somber than happy. It had been a difficult time; her father had lost his job in the factory and began to drink his problems away. Her mother tried to find work as a cleaning lady, but she wasn’t able to make enough for all their needs.

And lola Fatima, the only person who had loved her, was now no more. There was a pain in Danica’s heart that never went away after that.

Another bolt of lightning struck near, illuminating the street. Thousands of small lights danced in the air, and wonderful colors played in front of her. The little girl reached out and tried to grab them, but the light disappeared and once again, she was left alone.

She looked to the sky and waited for the lightning to come, and the sky answered her prayer. It was again light and in that radiance stood lola Fatima, so bright and lovely, with a smile that made the hurt in Danica’s heart leave.

“Lola!” The child cried out. “Please let me come with you!” She knew that her grandmother would disappear as soon as the thunder came rolling in, just like the floating lights. Danica’s breath stopped as thunder shook the windows around her.
But Lola Fatima did not disappear. She was surrounded by beautiful creatures, their skin porcelain white and their faces calm. They waved at Danica and she smiled back.

And all of them, the creatures and Lola Fatima stretched out their arms to the girl as if beckoning her to come. Danica stood up and walked to her lola. She wanted most to just feel warm again, to ignore the rain and the cold and be with someone that loved her.

The lightning struck one final time and Danica disappeared with the flash of light.

Some say that she ran away, preferring a life on the streets to her own home life. Others say a rich man found her and gave her a home and that she lives with him now as his adopted daughter.

Still one story persists, one where the girl finally finds peace in a heaven filled with beautiful faeries where she is finally safe and warm in the embrace of her lola.

————————–————————–————————–—

*The Cebuano language, alternatively called Cebuan and also often colloquially albeit informally referred to by most of its speakers simply as Bisaya (“Visayan”, not to be confused with other Visayan languages nor Brunei Bisaya language), is an Austronesian regional language spoken in the Philippines by about 21 million people, mostly in Central Visayas, western parts of Eastern Visayas and most parts of Mindanao, most of whom belong to various Visayan ethnolingusitic groups, mainly the Cebuanos. It is the by far the most widely spoken of the Visayan languages, which are in turn part of wider the Philippine languages. The reference to the language as Bisaya is not encouraged anymore by linguists due to the many languages within the Visayan language group that may be confused with the term.

Written by Karl Gaverza
Cebuano Translation by Sarah Masiba
Copyright © Karl Gaverza
Translation Copyright © Sarah Masiba

Story inspired by the Faeries of Niza description in Tuwan Nahuda. Narrated by Muham Julasman. in Voices from Sulu A Collection of Tausug Oral Traditions. Rixhon. 2010.

The Faeries of Niza Illustration by emirajuju
IG: https://www.instagram.com/emirajuju/

*Note this story is in Cebuano

Usa ka liti ang nidan-ag sa kangitngit sa kagabhion. Ang mga balod nidasmag sa baybay, nihampak sa mga bato ug sa pantalan.

“Nimata na siya.”

“Unsa man ang iyahang gusto?”

“Gipangita sa walay puangod na anak ang iyahang inahan.”

“Iyahang inahan?”

“Ang bulan.”

“Unsa man ang kinahanglan niya sa iyahang inahan?”

“Nasuko ang anak sa iyahang inahan maong subadun niya kini.”

“Wala’y puangod na anak.”

“Anak gyud siya sa iyahang amahan.”

“Iyahang amahan?”

“Ang adlaw.”

Nibusikad ang kilat lahos sa dagat. Ang hampak sa mga balud ang niundang sa makabungol na kahilom sa kagabhion. Ang sidlak sa bulan hinay-hinay na nipus-aw sa kapunawpunawan.

“Gigakos niya ang iyahang inahan ug iyaha na kining lamunon.”

“Unsa man ang iyahang gilaum na makab-ot?”

“Dili na importante.”

Ang hugyaw sa mga balud niuban sa bagdos sa agong.

Ug usa pa.

Ug usa pa.

“Itugot sa amoa na buhaton unsa ang kinahanglan.”

=———————————=

English Version

A flash of lightning illuminated the cloudless night sky. The waves crashed violently along the shore, smashing on the rocks and the pier.

“He is awake.”

“What does he want?”

“The ungrateful child seeks his mother.”

“His mother?”

“The moon.”

“What does he want with her?”

“The mother has angered him and he seeks to devour her.”

“An ungrateful child.”

“He is his father’s son.”

“His father?”

“The sun.”

Lightning bursts through the sea. Only the crash of the waves breaks through the endless silence of the night. The soft glow of moonlight slowly fades from the horizon.

“He has embraced his mother and will devour her.”

“What does he hope to accomplish?”

“It does not matter.”

The roar of the waves was joined by the strike of a gong.
And another.
And another.

“Let us do what must be done.”

————————–————————–———————

*The Cebuano language, alternatively called Cebuan and also often colloquially albeit informally referred to by most of its speakers simply as Bisaya (“Visayan”, not to be confused with other Visayan languages nor Brunei Bisaya language), is an Austronesian regional language spoken in the Philippines by about 21 million people, mostly in Central Visayas, western parts of Eastern Visayas and most parts of Mindanao, most of whom belong to various Visayan ethnolingusitic groups, mainly the Cebuanos. It is the by far the most widely spoken of the Visayan languages, which are in turn part of wider the Philippine languages. The reference to the language as Bisaya is not encouraged anymore by linguists due to the many languages within the Visayan language group that may be confused with the term.

Written by Karl Gaverza
Cebuano Translation by Sarah Masiba
Copyright © Karl Gaverza
Translation Copyright © Sarah Masiba

Story inspired by:
“The Sun and the Moon” in Philippine Folklore Stories. Cole. 1916.

Tambanakaua
Ilustration by Leandro Geniston from Aklat ng mga Anito
FB: That Guy With A Pen

Watercolor by Catherine Chiu
FB: Wildling Child
IG: https://www.instagram.com/wildlingchild/

Ming ginlaw na ang adlawa sa iyang way pasaylo nga kasuwaw apan wa kini makapugong sa
duha ka maghigala sa pag pahulay sa ilang mga pako samtang nag patong sa puno-an ug
nag-abiabi sa usat usa.

Ang usa bag-o lang naka escapo gikan sa pagkabinhag sa layong nasud samtang ang usa
nangitag kapasayluan sa ilang hari. Grabeng kalisud ang mingbungad ka nila himatungod sa
panahon og higayon apan mapasalamaton sila kay nagka-abot sila aning punuan.

“Ibutyag ka nako imung sugilanon, higala” Mi ingon ang bantogan’g langgam.

“Nag sugod ang tanan katong naa ko sa Piedras Platas, susama sa akong kanonay buhaton.”
“Katong punuan nimo nga diyamente?”

“o, kato. Samtang ming talisawop ang adlaw, gisugdan nako ang una sa pito nako ka awit.
Pagkahuman nako sa ika-pito, wa ko kabantay nga aduna diay tawo sa ubos unya na itihan
nako siya.

“Nahimu dayon siyang bato.”

“Mao gyud. Kining mga tawhana wa ni sila kaibaw unsa ilang gi pangbuhat. Pagkasunod adlaw
naa nasay laing tao nga nakatulog ilawm sa akong punuan. Wa ko nasayud nga igsoon diay to
niya ang nakatug pagni-agi.”

“Unsa may nahitabo ato?”

“Ang laing igsoon sa katong nangahimong bato ming abot og gi dakop ko samtang natulog ko.
Nalikayan niya akong mga iti kay wa man siya nakatulog. Giluwas niya iyang mga igsuon sa
pagka bato apan wa sila malipay sa ilang kaluwasan. Ila nahinoong gikulata ilang igsuon nga
nag luwas nila unya gidala ko nila sa ilang hari.

“Wa gyud ni utlanan ang kapintas sa katawhan?”

“Wa na ko padungga sa akong mga awit ang hari aron ma-ulian siya hangtod nabalik ang tinuod
nga nakadakop nako, ming abot tuod siya. Mingkanta ko sa akong awit ngan sa pagkasayod sa
tanan sa gibuhat sa duha ka mag-igsoon. Gi takwil na unta sila kung wa sila pasaylua sa ilang
igsoon nga ilang gikulata.

“Murag inosente ra kaayu to siya.”

“Pagkahuman gi atiman ko og tarong apan akong tinguha mao ang makabalik og lupad.
Nahatagan ko ani nga higayon katong gibuhi-an ko sa usa sa mag-isoon. Murag iya tong gi
buhat aron mapasanginlan ang ilang buutan nga igsoon pero ako lang ning tagna.”

“Murag kuyaw to imung na agi-an, higala.”

“Makaingon ko nga akong ka-agi talagsaon gayud. Kanang igo na para sa usa ka kinabuhi.
Usahay mu-abot ragyud ang higayon apan wa gyud tay mabuhat kung mao man. Akong
pagkadakop nakahatag lag labing pagdayeg sa akong nabating kaluwasan nga karong nasinati.
“Mga pulong nga angay panaminan, mao kini akong gidahum gikan kanimo.”

Ang adlaw ming talisawop samtang ang duha ka langgam nagpadayun sa ilang pagkukalubildo.

Ang kahayag sa mga bituon ming hatag og pagsidlak sa ilang mga pako samtang nag storya
silang duha.

=—————————————–=

English Version

The sun shone with an unforgiving glare, but this did not stop the two friends from resting their wings upon a tree and greeting each other warmly.

One had just fled from captivity in a faraway kingdom while the other had sought forgiveness from their king. It had been an exceptionally challenging time in the lives of both these great birds, but they were thankful for each other’s company.

“Tell me your story, old friend,” the great bird, Sumayang Galura, requested.

“It started when I was spending the night on the Piedras Platas, as I always do.”

“Your tree of diamond?”

“The very same. As the sun was setting, I began to sing the first of my seven songs, when I had finished with the seventh, I did not realize that there was a human below me and my droppings had fallen on him.”

“He then turned to stone”

“That he did. Some humans just don’t realize what they get themselves into. The next day the same thing happened with another human that fell asleep at the foot of my tree, I didn’t know they were brothers then.”

“What happened then?”

“The human’s other brother came forth and captured me while I slept. He stayed awake during my songs and avoided my droppings until I fell asleep. He turned his brothers back from stone, but they did not appreciate their freedom. They beat the brother that freed them and took me to their king.”

“Will the cruelty of humans never cease?”

“I would not sing my song to heal the king until my true captor returned, and he did. I sang and my song revealed the duplicity of the two brothers, they would have been banished if not for the forgiveness of the brother that freed them.”

“He sounds like a naïve human.”

“After that, I was not treated badly, but I yearned to stretch my wings and fly through the sky once again. I had this opportunity when one of the brothers just released me. I think it was to frame the good brother as a fool, but that is just my guess.”

“It seems you have had a great ordeal, old friend.”

“I have had an adventure, as what fills most of our lifetimes. Sometimes they come to us and we do not have any choice in the matter. My captivity has only made me more grateful for the freedom I now possess.”

“Wise words, I would expect no less from you.”

The sun set as the two great birds continued their conversation. The star’s light gave their feathers a brilliant glow as they talked late into the night.

————————–————————–————————–—

*The Cebuano language, alternatively called Cebuan and also often colloquially albeit informally referred to by most of its speakers simply as Bisaya (“Visayan”, not to be confused with other Visayan languages nor Brunei Bisaya language), is an Austronesian regional language spoken in the Philippines by about 21 million people, mostly in Central Visayas, western parts of Eastern Visayas and most parts of Mindanao, most of whom belong to various Visayan ethnolingusitic groups, mainly the Cebuanos. It is the by far the most widely spoken of the Visayan languages, which are in turn part of wider the Philippine languages. The reference to the language as Bisaya is not encouraged anymore by linguists due to the many languages within the Visayan language group that may be confused with the term.

Written by Karl Gaverza
Cebuano Translation by Julius Cesar Cudera
Copyright © Karl Gaverza
Translation Copyright © Julius Cesar Cudera

Inspired by Ibong Adarna

Adarna Illustration and Watercolor by Franz Lim