*Note this story is in Aklanon
Isaeangka mainubuson nga tawo si Gregorio. Ro anang pagtrabaho nga pagbueog hay owa guid it maskin alin nga pagreklamo. Ginatao nana ro anang makaya para sa anang mga unga ag asawa ag pirme nana kara nga ginaistorya ro anang mga kustomer, masayran ro andang mga kabuhi. Makabueong sa anang baeatyagon da.
Isaeang ka adlaw, ginpangabay imaw it presidente ku andang banwa nga magpabueog sa ana nga buhok. Ginkasadya nanda ku mga amigo ni Gregorio sa raya nga trabaho, nga maging barbero ku isaeang ka mahaeaga nga tawo makahimo it mga himala para sa ana karang negosyo.
Owa eon ginapanumduma ni Gregorio nga isaea ra nga kadaeag-an. Kun makipaghinambaeanay ka sa maskin kanyo nga tawo sa banwa makabati ka it mahinay nga mga tono sa kun alin nga tawo ro presidente.
Nagasang-buean nga owa kabayad it buwis si Erlinda Cuntapay ag ro presidente hay nag-adto sa ana kara nga baeay it tungang gabie ag ‘ginbawi’ ro pila nga mga butang ‘para sa kaugalingon it banwa’ suno sa anang hinambae.
Samtang ro sambilog sa ana nga mga kabayo hay nagpundo sa tunga it daean tungod sa kagaoy, ginsugo it alkalde ro anang mga tinawo nga barilon da ag ro iba nga kabayo ro mabuoe ku maeumhing.
Ku pag-abot it tiempo it eleksyon, maskin si Gregorio hay bukon euwas sa sambilog sa mga pagduaw it presidente. May una pa kara nga gasgas sa anang butkon ag sambilog nga nabasag nga plorera nga kun isipon hay pahinumdom sa mga pamaagi nga himuon it presidente.
Nagginhawa it madaeom si Gregorio nga may pagpainu-ino nga basi raya lang ro ana kara nga katapusan ag nagsueod sa baeay it presidente.
Ro anang hakita hay nagpakibot kana.
Sa ueo ku presidente may daywa ka maeagko nga sungay, kaangay gid ku sungay it anwang. Nagpungko ro presidente sa anang pueongkuan ag naghueat kay Gregorio nga magpabueog sa ana kara nga buhok.
Nahadlok gid-a si Gregorio nga maghambae. Ginpatigayon na nga utdon ro palibot it mga sungay agud makaangkon it manami nga itsura.
Ro presidente hay nagtindog ag naghatao it pag-ugyon nga pagtango. Natinan-aw na kara ro itsura ni Gregorio sa saeaming ag naghambae lang:
“Itao ko ro mando nga bitayon ka kun may makasayod sa imo nga hakita makarang adlaw.”
Ginatago it kahadlok si Gregorio. Nag-eaong ra imaw nga mapanaw ag nagguwa sa baeay it presidente.
Si Gregorio hay bukon it isaeangka tsismoso, uwa ra imaw naila nga maghinambae it maskin alin parte sa iba nga tawo. Ugaling ro raya nga sikreto hay nagapabug-at sa abaga ku pigado nga eaki kun siin ra hay kinahang-ean nga mag-usoy it kahilwayan.
Nag-adto imaw sa taeamnan ag hakita na ro sangka malip-ot nga mga kabutungan. Nagbuoe it pala si Gregorio ag nagbuho sa idaeom it butong ag nagsueod imaw. Idto, sa sueod it buho hay nagsinggit imaw hasta sa ibabaw ku anang baga “Ro presidente hay may sungay! Ro presidente hay may sungay!”
Masadya nga ginpaguwa na ro anang paeas-anon sa kalibutan, gintabunan ni Gregorio ro buho ag nagpanaw pauli.
Owa ta imaw kara kasayod nga may mga tawo gali nga naga-agi sa kabutungan nga nakabati ku limog halin sa butong. Si Pedro Alejandre ro una nga nakabati kara ag siempre ginsugid nana sa ana karang kaibahan nga si Sonny Biazon, nga nagsugid kay Sofia Antonio, nga nagsugid kay Leona Hilario nga indi man makatago kara kay Carlo Idelfonso nga nagsugid sa anang mga igmanghod nga bayi nga sanday Conchita ag Ces.
Owa nagbuhay hay nasayran ta it bilog nga banwa ro parte sa nagahambae nga butong. Maskin ro mga konsehal nag-aeagto sa kagueangan agud mabatian ro nagasinggit it “May sungay ro presidente!”
Habatian ni Gregorio nga nagtieipon ro mga tawo sa baeay it presidente, tungod owa man imaw ra it eabot kara. Bumalik imaw ra sa ana nga mahipos nga kabuhi it sangka barbero.
Ro mga tawo hay dapat bastante eon sa presidente para sa bag-o nga mga eleksyon nga ginahimo hay owa eon ginatan-awa ro nagtaliwan nga presidente.
Nagakalipay ro banwa nga owa eon ro mapintas nga presidente ag Gregorio hay nakaginhawa man it manami.
Owa imaw kasayod nga tagnasayran ku mga pumueoyo it banwa ro may sungay nga presidente nga ginpatay ra taghakita nanda imaw, hay eaom abi nanda ro ana kara nga kaeainan hay nag-eapnaag sa anang bilog nga eawas.
Ro manugbueog hay nagakabuhi sa ana kara nga mga inadlaw nga may paghidait, nga owa gid kasayod sa anang naging papel sa pagkaduea ku sangka maeain nga tawo sa andang banwa.
=————————————–=
English Version
Gregorio was a humble man. He did his work as a barber without any complaints. He made enough to provide for his wife and children and he liked talking to his customers, getting to know their lives. It was therapeutic for him.
One day, the presidente of the town asked him to cut his hair. Gregorio’s friends congratulated him on this job, being the barber of such an important man would do wonders for his business.
Gregorio didn’t think that it was any sort of accomplishment. If you talked to any person in the town you would hear hushed tones of the kind of man the presidente was.
Erlinda Cuntapay failed to pay her taxes one month and the presidente showed up to her house in the middle of the night and ‘repossessed’ some of her belongings ‘for the benefit of the town’ as he said.
When one of his horses stopped in the middle of the street due to exhaustion, the mayor ordered his men to shoot it and to have the other horse pick up the slack.
When it came to election time, even Gregorio wasn’t safe from one of the presidente’s visits. There was still a bruise on his arm and a broken vase that served as reminders to the methods that the presidente would stoop to.
Gregorio took a breath he thought might be his last and entered the presidente’s house.
What he saw shocked him.
On the presidente’s head were two very large horns, very much like that of a carabao’s. The presidente sat down on his chair and waited for Gregorio to cut his hair.
Gregorio was too afraid to say anything. He managed to cut around the horns to have a presentable appearance.
The presidente stood up and gave an approving nod. He noticed Gregorio’s face in the mirror and simply stated:
“I will give the order for you to be hanged if anyone finds out about what you saw today.”
Fear enveloped Gregorio. He said his goodbyes and walked out from the presidente’s house.
Gregorio wasn’t a gossip, he didn’t like to talk about other people. But this secret weighed on the poor man’s shoulders so much that he had to find some sort of release.
He went to the field and saw a bamboo thicket. Gregorio took a shovel and made a hole under the bamboo and he went inside. There, in that hole he shouted at the top of his lungs “The presidente has horns! The presidente has horns!”
Satisfied that he unloaded his burden to the world, Gregorio filled up the hole and made his way home.
What he didn’t know was that there were people that passed by the bamboo and heard a voice through the thicket. Pedro Alejandre was the first to hear it and of course told his friend Sonny Biazon, who told Sofia Antonio, who told Leona Hilario who couldn’t keep it from Carlo Idelfonso who told his sisters Conchita and Ces.
Soon enough the whole town knew about the talking bamboo. Even the councilmen went to the thicket to hear the shouts of “The presidente has horns!”
Gregorio heard that people were gathering at the house of the presidente, but he wanted nothing to do with that. He retreated to his quiet barber’s life.
The people must have had enough of the presidente for new elections were being done without sight of the previous presidente.
The town rejoiced that the cruel presidente was no more and Gregorio breathed a sigh of relief.
He did not know that when the townspeople discovered the horned presidente they killed him on sight, as they thought his wickedness had finally spread to his appearance.
The barber lived out his days in peace, never knowing his role in ridding the town of an evil man.
=————————-=
*Aklanon (Akeanon), also known as Bisaya/Binisaya nga Aklanon/Inaklanon or simply Aklan, is an Austronesian language of the Bisayan subgroup spoken by the Aklanon people in the province of Aklan on the island of Panay in the Philippines. Its unique feature among other Bisayan languages is the close-mid back unrounded vowel [ɤ] occurring as part of diphthongs and traditionally written with the letter ⟨Ee⟩ such as in the autonyms Akean and Akeanon. However, this phoneme is also present in other but geographically scattered and distant Philippine languages, namely Itbayat, Isneg, Manobo, Samal and Sagada.
Written by Karl Gaverza
Aklanon Translation by Cezar Ryan Navida Doromal
Copyright © Karl Gaverza
Translation Copyright © Cezar Ryan Navida Doromal
Adapted from ‘The Presidente Who Had Horns’ in Philippine Folklore Stories. Cole. 1916. full text can be seen at http://
The Horned Presidente Illustration by Armie Loraine Corpuz
Instagram: https://www.instagram.com/
