*Note this story is in Cebuano
Usa ka gabi-i, ngadto sa punoan sa anislag, nagsugod ang mga aninipot sa matag gabi-i niini nga pagkabuhaton. Sa bisan kinsan man ang makahinumdom sa ila, ilahang sugaan ang kalangitan ubanan og mga pagsayaw na kaindig sa labing matahom nga kalalaw. Ug si kinsa pa ang mangulo niini kundi ang ilahang hari? Ang piniyalan nga mga aninipot musayaw kauban ang iyahang mga sakop nga maghimo og kahibolongang paghiklad sa kahayag.
Samtang nangandam ang Hari sa iyahang sayaw, iyahang nabatyagan kining usa sa mga aninipot nga wag magsiga. “Batan-ong aninipot,” miingon ang hari, “Nganong wa man ka nagpahayag kauban imong mga igsoon?”
“Ginoo, wala ko kasabot og nganong ato kining gibuhat, dili ba kini pangimbitar sa mga manunukob? Giabisohan ko sa mga timos nga ang mga baki, mga kaka ug mga langgam himuon tang lamiang simosimo kung ato’ng ipakita ang ato’ng kaugalingon.”
“Nganong ato mang tagoan ang ato’ng mga kahayag nga mao man kini’y labihang maanyag nga katipik sa kagabhion? Dapat ato kining dal-on ngadto sa mangitngit nga mga lugar. Tagsa-tagsa nato adunay kalag nga di ikalimod. Nakabti ka niini, di ba?”
Mabati ang unsa, ginoo?
“Ang kinahanglan nga hayagan ang langit. Anaa kini sa kasingkasing sa tanang aninipot. Makit-an ta sa mga manunukob, usa kini ka tinuod, tutukan nila ang atong kahayag ug suwayan sa pagpawong, apan gamayng bayad kini aron pasagdan ang atong mga mga kalag nga mukanta sa kangitngit.
Wala gihapon kini masabtan sa batan-ong aninipot ang buot ingnon sa Hari, giunhan kini sa kahadlok nga mamatay. Wa niya masabti ang mga gipamulong sa Hari sa iyang kasingkasing ug iyang gipaup-op ang iyang kahayag.
Kadtong gabhiona ang mga aninipot nagsayaw apan adunay mga gagmay nga tipik sa anino ang makita sa layo. Sama sa makatakod nga kahadlok sa batan-ong aninipot. Madunggan ang mga hungihong sa tibuok palibot nga ang mga aninipot palabihon ang ilang kaluwasan sa kangitngit kaysa irisgo ang kahayag.
Nagpatawag ang Hari sa mga aninipot og usa ka panagtigom sa iyang mga sakop aron hisgotan ang panghitabo.
“Buot lang namong ipasabot nga kinahanglan kita mag-amping sa gabi-i,”misulti ang batan-ong aninipot. “Di kami buot mahimong sunod na pagkaon sa kaka.”
“Nganong di ni nimo suwayan og buhat, batan-ong aninipot?” pangutana sa Hari.
“Mahadlok ko ginoo, di ko gusto mawala ni’ng akong kahayag hangtod sa kahangtoran.”
“Apan di ba mao kini imong gibuhat sa imong kaugalingon?”
“Mahimo pa man natong pasigaan apan sa mga luwas nga lugar. Mao unta kini ang angay na bag-o natong lagda!” Asoy sa batan-ong aninipot nga anaay kumpiyansa.
“Aninipot, kinahanglan kitang magpasiga ngadto sa kangitngit, kay mao kana ang rason sa atong pagkahimugso. Nganong mangita man kita og senyales aron magpasiga, nga kita, mga bituon nga kinahanglang maglaray?”
“Wa gihapon ko ni masabtan, ginoo.”
Ug didto, nasayod ang Hari sa mga aninipot ang kinahanglan niyang buhaton.
Gihayagan ang kaugalingon, labing hayag pa sa buwan ug gaalirong sa punoan sa anislag. Mihilak ang batan-ong aninipot nga mipadayag, “Ginoo! Makit-an ka nila, palihug ayaw pahayagi imong kaugalingon!”
Bitaw, wa kiniy pulos, ang kahayag sa Hari mikatag sa palibot ug tanang mga kuwaknit, mga kaka, ug mga panggabiing langgam nanglupad paingon sa makasisilaw nga kahayag.
Di makatuo ang batan-ong aninipot sa mga musunod na panghitabo. Tanang mga nakapalibot nga aninipot nagbuhat og sama sa bagyo nga kahayag. Ang mga manunukob mibarog, nalumay sa panan-awon ug tagsa-tagsang miapil sa pagsayaw.
Gikapakapa sa mga langgam ug kuwaknit ang ilahang mga pako. Miuban sa indayog ang lihok sa mga baki, ang mga kaka nagtuyok-tuyok inubanan ang mga aninipot nga nagbitbit og kahayag sa kangitngit.
Ug ang kinalawmang bahin sa iyang kalag, sa kataposan nasabtan na sa batan-ong aninipot.
Kung magpagawas ka og kidlap, mahimo kang bahin sa usa ka butang nga mahinungdanon.
Wala na kini magpaabot og tubag.
Nagpahayag kini.
Ug mihilak ang iyang kalag ngadto sa mga anino, “Di nako tugutang kuhaon kini nimo sa ako!”
Hangtod sa kahangturan mahinumduman sa lasang ang sugilanon sa usa ka batan-ong aninipot nga kas-a nahadlok sa kaugalingong kahayag ug tanang mananap nga gitawag nila ang lasang nga ilahang puy-anan, bisan ang mga manunukob, makahunahuna pag-usab sa kalawakan sa kahayag atubangan sa punoan sa anislag, nasaypd sa higayon nga adunay silay kayo sulod sa kaugalingon nga di mahimong ilimod.
Karon ug hangtod sa kahangturan.
=——————————————=
English Version
*The Cebuano language, alternatively called Cebuan and also often colloquially albeit informally referred to by most of its speakers simply as Bisaya (“Visayan”, not to be confused with other Visayan languages nor Brunei Bisaya language), is an Austronesian regional language spoken in the Philippines by about 21 million people, mostly in Central Visayas, western parts of Eastern Visayas and most parts of Mindanao, most of whom belong to various Visayan ethnolingusitic groups, mainly the Cebuanos. It is the by far the most widely spoken of the Visayan languages, which are in turn part of wider the Philippine languages. The reference to the language as Bisaya is not encouraged anymore by linguists due to the many languages within the Visayan language group that may be confused with the term.