*Note this story is in Cebuano
Ang iyang mga tunob kay mas gaan pa sa alisngaw nga nagliyok sa Laguna de Bay. Ang maanyag nga babaye nahiayon sa paghandom sa iyang mga pamagdoy kaniadto, labina duol sa lugar kung diin sya gamhanan. Ang ubang mga espiritu natingala nganong mopili siya og tukmang lugar nga adunay daghang mga tawo, wala sila masayod sa kalipay nga ilang mahuptan pamaagi sa pagduwa sa mga lumulupyo sa yutan-ong kalibutan. Ang kalaay ug ang pagkamatunhayon gabalikos, ug kinahanglan niining ipatigayon ang nauna.
Ang mga lirio sa tubig kay gaan-gaan karong adlawa. Ang kamig sa hangin nagsulti kaniya nga si Larina nagahilak napod. Ang engkanta nakahinumdum sa krimen nga maoy hinungdan nga iyang gisilotan ang dangga nga babaye, mga pipila ka tawhanong kinabuhi na ang nilabay.
Nakahinumdum siya kaniadtong si Larina usa pa ka maanyag nga dalaga nga adunay bulaw nga buhok, apan napuno kini sa mapintas nga mga katuyuan. Hingpit nga bali ang iyang igsoon nga babaye, ang buhok kay itom nga sama sa kangitngit sa kagabhion kanus-a ang Laho gapatigayon sa iyang buhat ug mas maloloy-on pa sa usa ka Kamanan Daplak. Si Mara ba kini? Maria?… Mangita, siyempre, dugay na kini kaayo nga hapit na niya makalimtan ang iyang ngalan.
Nihuyop pagusab ang mabugnawng hangin ug gipugngan sa engkanto ang iyang kaugalingon sa pagkatawa. Usa ka hangin sama niini ang nitabang kaniya sa pagsabwag sa sakit nga nitakboy kang Mangita, nga maoy pasangil sa iyang pagkaluwas ug pagsilot sa iyang igsoon.
Siyempre, ang mga liso dili gayod makaayo kang Mangita. Mao lamang kini ang mosabwag sa tunglo inig balik sa engkantada. Nikuha kini og dose ka mga liso, dose ka higayon nga imbes hatagan og tambal ang iyang igsoon, gibutang hinoon ni Larina ang liso sa iyang buhok. Nakadayeg ang engkantada, ang kanang klase sa kapintas haom sa usa ka dalaketnon. Iya untang ihatag ang maong babaye sa mga espiritu kung wala lang unta siya nangandoy sa pagpanimalos.
Dili ang kapintas ni Larina ngadto kang Mangita ang gikasilagan niini, dili usab ang kamatuoran nga wala kini nirespetar sa espiritu sa wala niini paghanyag og pagkaon. Tungod kini sa kapamangahason sa maong babaye sa pagtukmod sa engkantada sa yuta.
Adunay gamay nga leksyon para sa mga tawo niining tanan:
Ayaw gayod hilabti ang engkantada.
=———————=
English Version
Her footsteps were lighter than the mist surrounding the Laguna de Bay. The beautiful woman liked to reminisce about her previous adventures, especially around her place of power. The other spirits wondered why she would choose a place with so many humans around to be her locus, they would never know the joy that one could acquire through toying with the denizens of the earthrealm. Boredom and immortality were intertwined, and she had to deal with the former somehow.
The water lilies were lighter today. A chill in the air told her that Larina had been crying again. The engkanta remembered the crime for which she had punished the spoiled girl, it was many human lifetimes before.
She remembered when Larina was a beautiful maiden with golden hair and cruel intentions. The sister was the complete opposite, hair as black as a night when the Laho would do its business and kinder than a Kamanan Daplak. Was it Mara? Maria?… Mangita, of course, it had been so long she had almost forgotten her name.
The cold wind blew again and the engkanta stopped herself from laughing. It had been a wind like this that helped her spread the sickness that Mangita caught, which gave her an excuse to save her and punish her sister.
The seeds would have never healed Mangita of course, they were just there to spread the curse when the engkanta returned. It had taken twelve seeds, twelve times when instead of giving a cure to her sister, Larina put a seed in her hair. The engkanta was impressed, that kind of cruelty befitted a dalaketnon. She would have given the girl to those spirits had it not been for the revenge the engkanta craved.
It wasn’t the cruelty that Larina showed to Mangita that the engkanta loathed, not even the fact that Lariana had disrespected the spirit by not offering her food. It was when the girl had the audacity to push the engkanta to the ground.
There was a small lesson for the humans in all this:
Never touch an engkanta.
————————–
*The Cebuano language, alternatively called Cebuan and also often colloquially albeit informally referred to by most of its speakers simply as Bisaya (“Visayan”, not to be confused with other Visayan languages nor Brunei Bisaya language), is an Austronesian regional language spoken in the Philippines by about 21 million people, mostly in Central Visayas, western parts of Eastern Visayas and most parts of Mindanao, most of whom belong to various Visayan ethnolingusitic groups, mainly the Cebuanos. It is the by far the most widely spoken of the Visayan languages, which are in turn part of wider the Philippine languages. The reference to the language as Bisaya is not encouraged anymore by linguists due to the many languages within the Visayan language group that may be confused with the term.
Written by Karl Gaverza
Cebuano Translation by Joy Gabales
Copyright © Karl Gaverza
Translation Copyright © Joy Gabales
Story continued from “Mangita and Larina” http://
Story inspired by Philippine Folklore Stories. Miller. 1904. (Full text can be accessed at http://